Dat de Zweedse puzzel een vertakking is van het kruiswoordraadsel, weet waarschijnlijk bijna iedereen. Waar hij z’n naam vandaan haalt, is een ander verhaal.
In 1862 al dook de naam kruiswoordpuzzel voor het eerst op in de Verenigde Staten. Vanaf de 20ste eeuw was de kruiswoordpuzzel echt ingeburgerd in de Verenigde Staten en werd de puzzel steeds vaker gepubliceerd in dagbladen. Een echte hype werden de kruiswoordraadsels vanaf de jaren 20 van de vorige eeuw. Niet veel daarna deden ook verschillende varianten hun intrede in de puzzelwereld.
Rond 1950 verscheen de Zweedse puzzel voor het eerst in het Berlingske dagblad in Kopenhagen. Voorheen kende iedereen de kruiswoordpuzzels wel, maar in het Berlingske dagblad werden de hints plots opgenomen in de puzzel zelf, in plaats van in een lijstje ernaast. In Scandinavië zijn de Zweedse puzzels nog steeds erg populair. Ook al is de puzzel ontstaan in Denemarken, Zweden wordt hier gebruikt als aanduiding voor heel Scandinavië.
Je vraagt je misschien af wat nu precies de verschillen zijn tussen de Zweedse puzzel en het kruiswoordraadsel. In sé, lijken ze wel erg op elkaar. Naast de plaatsing van de hints, zijn de verschillen tussen een Zweedse puzzel en een kruiswoordraadsel niet erg groot. Wel hebben ze elk hun eigen manier van aanpakken en strategie, en wellicht heb jij ook een favoriete puzzel!
Bij een Zweed staan de omschrijvingen van de in te vullen woorden in het diagram zelf, op de plaats waar bij het kruiswoordraadsel de vakjes zwart zijn gemaakt. Een pijltje geeft de richting aan waarin het woord moet ingevuld worden. Bij een kruiswoordraadsel staan de aanwijzingen naast het diagram.
Door die beperkte ruimte zijn de omschrijvingen bij een Zweeds raadsel korter dan bij een kruiswoordraadsel, de hints bestaan uit 1 of 2 woorden. Meestal wordt gezocht naar synoniemen, zelden naar cryptische omschrijvingen (in tegenstelling tot bij het kruiswoordraadsel).
Ook is het grid van een kruiswoordraadsel vaak symmetrisch opgebouwd, terwijl dat bij een Zweedse puzzel vrijwel nooit het geval is. Het is overigens niet altijd zo dat kruiswoordpuzzels symmetrisch zijn. Wel is het altijd zo dat de witte vakken samen één aaneengesloten gebied vormen. Er mogen nooit geïsoleerde witte eilanden in het grid liggen.
Een Zweeds raadsel is soms thematisch opgebouwd. De omschrijvingen verwijzen dan naar antwoorden binnen een bepaald thema. Dat thema wordt bovenaan de puzzel aangegeven. Dit kan de moeilijkheidsfactor iets naar omlaag halen, hoewel het vaak gaat om zeer specifieke thema’s en dus vaktaal. Een kruiswoordraadsel is daarentegen bijna nooit thematisch opgebouwd.
Welke van de twee puzzels is nu het makkelijkst? Dat is moeilijk te zeggen, het is natuurlijk afhankelijk van jouw sterke punten. Ben jij goed in het vinden van synoniemen, dan is een Zweeds raadsel waarschijnlijk meer iets voor jou. Kan jij beter ‘out of the box’ denken, dan zal het Kruiswoordraadsel wellicht voor jou minder geheimen hebben.
